VOC ve gaz kirleticileri, toz ve duman partiküllerinden farklı olarak moleküler düzeyde yayıldığı için, geleneksel mekanik filtrelere takılmazlar. Bu tür kirleticileri yakalamak için Adsorpsiyon (Yüzeye Tutunma) prensibi kullanılır.
Çalışma Prensibi
Ön Filtrasyon (Partikül Giderme)
Amaç: Gaz filtrasyon medyasına (aktif karbona) zarar verebilecek veya gözeneklerini tıkayabilecek toz ve partikülleri temizlemek.
Mekanizma: Kirli hava ilk olarak bir veya iki aşamalı mekanik filtreden (G4, F7, F9 gibi ön filtreler ve/veya HEPA filtreler) geçirilir. Bu, gaz filtresinin ömrünü uzatır.
Adım 2: Adsorpsiyon (Moleküler Yakalama)
Adsorban Medya: Partiküllerden temizlenmiş hava, gaz filtrasyon ünitesinin ana bileşeni olan aktif karbon (genellikle granül veya pelet formunda) içeren kartuş veya yataklardan geçirilir.
Adsorpsiyon Prensibi: Aktif karbon, son derece geniş bir iç yüzey alanına ve milyonlarca mikro gözenek yapısına sahiptir. VOC ve koku molekülleri, bu gözeneklerin yüzeyine temas ettiğinde, çekim kuvvetleri (Van der Waals kuvvetleri) sayesinde tutulur ve sıkışır. Bu işleme adsorpsiyon denir. (Bu, sıvıyı emmek olan 'absorpsiyon'dan farklıdır.)
Kimyasal Filtrasyon (Opsiyonel): Bazı inorganik gazlar (örn. H₂S, SO₂, Amonyak) için, aktif karbon yerine, tutulan gazlarla kimyasal tepkimeye giren kimyasal emdirilmiş medyalar (örneğin potasyum permanganat emdirilmiş alümina) kullanılır. Bu, tutma verimliliğini artırır.
Adım 3: Temiz Hava Tahliyesi
Doyma Noktası: Aktif karbon, tüm gözenekleri dolana kadar VOC'leri yakalamaya devam eder. Medya doygunluğa ulaştığında, filtrasyon verimliliği düşer ve medyanın değiştirilmesi gerekir.
Tahliye: Gaz moleküllerinden arındırılmış temiz hava, filtreleme ünitesinden çıkarak çalışma ortamına geri verilir veya dışarı atılır.
Avantajlar
Bu özel filtreleme sistemleri, havayı sadece partiküllerden arındırmakla kalmaz, moleküler düzeyde temizleyerek kritik faydalar sağlar:
İnsan Sağlığının Korunması: VOC'ler (örneğin benzen, formaldehit, toluen), solunduğunda baş ağrısı, mide bulantısı gibi akut etkilere, uzun vadede ise karaciğer hasarı ve kanser gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu üniteler, çalışanları toksik kimyasallardan korur.
Koku Kontrolü: Parfüm, egzoz, solvent veya çöp kokuları gibi rahatsız edici ve kalıcı kokuları (gaz moleküllerini) havadan etkili bir şekilde uzaklaştırarak, konforlu bir çalışma ortamı yaratır.
Çevre ve Yasal Uygunluk: Sanayi tesislerinden çevreye salınan hava, yasal düzenlemelerle (özellikle çevre mevzuatlarıyla) belirlenen limitlerin altında olmak zorundadır. Bu sistemler, emisyon değerlerini düşürerek işletmelerin yasal uygunluğunu sağlar.
Korozyon ve Makine Koruması: Kimyasal gazlar (özellikle asidik gazlar), hassas elektronik bileşenlere, sunuculara (veri merkezlerinde) ve makine kontrol panellerine zarar vererek korozyona neden olabilir. Gaz filtreleme, ekipman ömrünü uzatır ve arıza riskini azaltır.
Ürün Kalitesini Koruma: İlaç, mikroelektronik ve gıda gibi hassas üretim ortamlarında, havada asılı kalan kimyasal maddeler ürün kalitesini bozabilir. Bu filtreler, üretim prosesinin saflığını korur.
Uygulama Alanları
Boyahaneler ve Kaplama Tesisleri :Çalışan sağlığını korumak ve çevre emisyonlarını azaltmak.
Kimya ve Petrokimya Sanayi :Korozyonu önlemek ve toksik gazları nötralize etmek.
İlaç ve Farmasötik Üretim :Hassas üretim ortamının kimyasal saflığını sağlamak.
Baskı ve Matbaa Sanayi :Koku kontrolü sağlamak ve hava kalitesini iyileştirmek.
Atık Su Arıtma Tesisleri :Çevreye yayılan kötü kokuyu (pis kokuyu) gidermek.
Müzeler ve Arşivler :Değerli sanat eserlerini ve belgeleri kimyasal bozulmadan korumak.
Veri Merkezleri (Data Center) :Hassas elektronik kartların ve sunucu ekipmanlarının korozyonunu önlemek.
